در این مقاله قصد داریم تا درباره‌ی موضوع جذاب و دلنشین تاریخچه عطر در ایران سخن بگوییم؛ سرزمین‌ها و مرزهای ایران از دیرباز مهد تمدن بشریت و علم بوده است پس جای تعجب ندارد اگر بگوئیم مخترع روش‌های اصلی ساخت عطر و ادکلن در جهان بوده‌اند.
پادشاهان و سلطنت‌های عظیم و قدرتمند ایران‌زمین، در قلب تاریخ جهان می‌درخشند و اگر نگاهی به گذشته بیندازیم می‌بینیم که تاریخچه عطر در ایران یک موضوع مهم و پرنگ بوده است و تولید خوشبوکننده‌های مو و بدن، از گل‌های زیبا و شکوفه‌های معطر درختان، استفاده از عصاره گیاهان خاص برای تهیه روغن‌های مالیدنی و غیره یک امر عادی در بین اشراف‌زادگان و اهالی کاخ و سرای پادشاهان بوده است.
تاریخچه عطر در ایران
نگاهی به تاریخچه عطر در کشور ایران
تاریخچه عطر در ایران به دوران‌های باستانی بازمی‌گردد و می‌توان گفت که عطر در فرهنگ و تاریخ ایران جایگاه مهمی داشته است. عطر در ایران از هزاران سال پیش به عنوان نمادی از زیبایی و شیوه زندگی استفاده می‌شده است.
در دوران باستانی، استفاده از عطر در ایران مرتبط با تمدن‌های قدیمی مانند تمدن سومریان، امپراتوری هخامنشی و پادشاهی هخامنشیان بود. در این دوران، عطرها از مواد طبیعی مانند روغن‌های گیاهی، اسانس‌ها و مواد آروماتیک دیگر تهیه می‌شدند. عطرها به عنوان نمادی از ثروت و قدرت در برخی مراسم و جشن‌ها استفاده می‌شدند و همچنین به منظور درمان بیماری‌ها و افزایش روحیه استفاده می‌شدند.
در دوران اسلامی نیز، عطر در ایران محبوبیت خود را حفظ کرد. عطرها در این دوران از موادی مانند عنبر، مشک، رز، گلاب، سنبل و اسانس‌های دیگر تهیه می‌شدند. استفاده از عطر در این دوران به عنوان نمادی از پاکی و زیبایی در برخی مراسم دینی و اجتماعی بسیار رایج بود.
در طول تاریخ، ایران به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید عطر در جهان شناخته می‌شد. شهرهایی مانند شیراز، گیلان و کاشان به عنوان مراکز تولید عطر معروف بودند. در ایران، روش‌های سنتی تهیه عطر مانند تقطیر و استخراج مواد آروماتیک از گیاهان به کار گرفته می‌شد.
امروزه، عطرسازی در ایران همچنان ادامه دارد و صنعت عطرسازی در کشور رونق خود را حفظ کرده است. عطرهای ایرانی معروفی مانند گلاب، عنبر و سنبل در سراسر جهان شناخته شده‌اند و در تولید عطرهای برندهای بین‌المللی نیز استفاده می‌شوند.
تاریخچه عطر در ایران بسیار برجسته است و نشان می‌دهد که عطر در فرهنگ و تاریخ ما جایگاه مهمی داشته و همچنان نیز دارای اهمیت است.
عطرسازان ایران باستان را بشناسید
در زمان‌های گذشته، عطرسازی به عنوان هنری و فنی مورد توجه بود و برخی از افراد ماهر در این حوزه فعالیت می‌کردند. در ادامه چند نمونه از این افراد را بررسی می‌کنیم:
1.تپیسیز
در تاریخ باستان آمده است که، تپیسیز یکی از مهمترین عطرسازان شهر شوش (سوزه) بود. وی مشهورترین عطرساز شوش بود و عطرهایی را تولید می‌کرد که در مراسم‌ها و جشن‌های بزرگ به کار می‌رفت. او با استفاده از مواد طبیعی و گیاهان دارویی و شکوفه‌های زیبا؛ معطر کننده‌های مو و بدن را تهیه می‌کرد.
2.عبدالله بن سینا (ابن سینا)
ابن سینا، پزشک، دانشمند و فیلسوف مسلمان، همچنین به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه عطرسازی در جهان شناخته می‌شود. او در اثری به نام “الشفاء” (المنطق) به عطرسازی اشاره کرده و روش‌های مختلف تهیه عطر را تشریح کرده است.
ابن سینا به عنوان نخستین ابداع کننده روش‌های عطرسازی است، در کتاب خود به استخراج عطر از گل‌ها، سنبل، عنبر، گیاهان دارویی و سایر مواد طبیعی می‌پردازد. وی روش‌های مختلفی را برای تهیه‌ی عطر و عصاره از این گیاهان توصیف کرده است، از جمله تقطیر، استخراج با روغن، خمیرسازی و ترکیب مواد مختلف برای بویایی و طعم‌دهی مطلوب.
ابن سینا توصیه کرده است که عطرسازان برای تهیه‌ی عطر و عصاره، گیاهان را بهترین زمان برداشت کنند و از روش‌های استخراج موثر استفاده کنند تا بهترین نتیجه را بدست آورند. وی همچنین به اهمیت استفاده از مواد طبیعی و خالص در تهیه‌ی عطر و عصاره در این کتاب تاکید می‌کند.
3.ابوریحان بیرونی
از دانشمند و شاعر ایرانی در قرون وسطی، در کتابش به نام “الجامع للادویه و المعجونات” به بررسی دستورالعمل‌های تهیه عطر و اسانس‌ها پرداخته است. او به عنوان یکی از نخستین مورخان و جامعه‌نگاران عطرسازی شناخته می‌شود و تجربیات خود را در این زمینه ثبت کرده است.
اشاره به همین موارد کافی است برای این که نشان دهیم تاریخچه عطر در ایران بسیار غنی بوده است. توجه کنید که این اشخاص تنها چند نمونه از عطرسازان و دانشمندان عطرساز در ایران باستان هستند و ممکن است دیگر شخصیت‌ها و نام‌ها نیز وجود داشته باشند که در منابع تاریخی ثبت نشده‌اند.
عطرسازان ایران باستان
وسیله و روش‌های تولید عطر در ایران باستان
در ایران باستان، تولید عطر با استفاده از روش‌ها و وسایل مختلفی صورت می‌گرفت. این روش‌ها و وسایل ممکن است در طول زمان و در مناطق مختلف متغیر باشند. در ادامه به بررسی تاریخچه عطر در ایران و استفاده از وسایل و روش‌های معمول تولید عطر اشاره خواهیم نمود:
1.تقطیر
تقطیر یکی از روش‌های پرکاربرد در تهیه عطر در ایران باستان بود. در این روش، گیاهان معطر و دارویی در آب جوش قرار می‌گرفتند و بخارهای حاصله از آن‌ها با استفاده از یک سیستم تقطیر جمع‌آوری می‌شدند. سپس این بخارها تبخیر می‌شدند تا به عنوان عطر استفاده شوند.
2.خمیرسازی
در خمیرسازی، مواد معطر مانند گیاهان، رزین‌ها و اسانس‌ها با استفاده از مواد چسبنده مختلف مانند موم یا روغن‌ها ترکیب می‌شدند. این خمیرها سپس به شکل‌های مختلف مدل می‌شدند و به عنوان عطر استفاده می‌شدند.
3.استخراج با روغن
در این روش، مواد معطر در روغن‌های معدنی یا روغن‌های گیاهی خاصی قرار می‌گرفتند. این فرآیند شامل خمیرسازی مواد معطر با روغن و سپس جدا کردن اسانس‌ها و عطرها از مخلوط حاصل می‌شد. تاریخچه عطر در ایران بسیار غنی است، بسیاری از بانوان، مواد معطر مانند گل‌ها و اسانس‌ها در پارچه‌های نخی یا جنس‌های دیگر می‌پیچیدند و روی لباس های خود می گذاشتند و یا این پارچه‌ها را با دستکاری و مالش به عنوان عطر استفاده می‌کردند.
سخن پایانی
با نگاهی به تاریخچه عطر در ایران دریافتیم که مردمان این مرزو‌بوم از دیرباز تا به امروز نقشی بسیار پررنگ در تولید و استفاده از خوشبو‌کنندها داشته‌اند. ما در فروشگاه عطر و ادکلن پرفیموس سعی داریم عطر زنانه و ادکلن‌ها و عطر مردانه را در بهترین برند‌ها و متناسب با هر سلیقه‌ای به شما عزیزان ارائه دهیم.
